Reactie op Level9: Reinier Sonneveld

reinier

Reinier Sonneveld, Nederlandse schrijver van voornamelijk populair-theologische boeken. reiniersonneveld.nl

Het is een cliché om tegen oordelen te zijn. Vooroordelen, veroordelen, dat is in onze cultuur allemaal bah, vies, brrr.

Het misverstand is dat je eraan kunt ontkomen. Maar oordelen hoort bij mens-zijn. Zodra je de koele perfectie van de wiskunde verlaat, begint de opinie en het indelen. Dat is oké, dat niet oké. Dat is mooi, dat lelijk. Dat is in, dat uit. Zelfs als je tegen oordelen bent, ben je aan het oordelen. Er is geen ontsnappen aan.

En dat is wel zo nuttig. Aan een losse som heb je niks. 1 + 1 = 2 is zonder enige context niet nuttig. Pas als je dat toepast op een of andere situatie, is het bruikbaar, maar dan is het oordelen ook meteen al begonnen. Want waarom zou je die som anders daarop toepassen? Al onze taal is verzengt van oordelen.

Waarom zitten we dat veroordelen dan allemaal zo erg te veroordelen?

Omdat we eigenlijk bedoelen: andermans oordelen. Let maar op. Je hebt je eigen oordelen niet zo door. Die neem je als vanzelfsprekend aan en ervaar je als neutraal. Zo is het gewoon. Maar die ander, díe heeft vooroordelen…

De meerderheid van een land is de hoeder van de neutraliteit. Zij zijn de neutraliteit. Ze zien hun eigen oordelen niet en beschouwen die als volkomen logisch. De rest, de minderheden, die hebben opinies. Zij niet. Wat zij vinden, is gewoon zo. Ik heb weinig op met postmoderne filosofie, maar deze waarneming van bijvoorbeeld Foucault is zeer inzichtgevend.

Als het bovenstaande klopt, kun je hieruit een regel halen: hoe meer je bij de meerderheid van een land hoort, hoe meer je veroordelen veroordeelt. Je eigen opinies worden dan namelijk steeds vanzelfsprekender voor je, je hoort daar steeds minder kritiek op in je sociale omgeving, maar je ziet wel allerlei minderheden die anders denken en daar zie je de scherpe randjes van waar je niks van moet hebben…

Anders gezegd, als christenen het regelmatig in preken en stukjes over vooroordelen gaan hebben, zijn zij waarschijnlijk christenen geworden die bij de mainstream van een land zijn gaan horen of dat graag willen.

Het boeiende is dat Jezus in zijn veroordelen van veroordelen niet naar anderen wijst, maar naar jezelf. Oordeel niet, zegt hij, en dan geeft hij de reden die vaak vergeten wordt: je moet dus niet oordelen, omdat je zelf ook geoordeeld wordt volgens de normen waarmee je anderen oordeelt. Het is niet helemaal duidelijk of Jezus bedoelt dat God dit doet of de mensen. Misschien is het allebei zo. God pakt mensen die streng zijn voor anderen ook strenger aan. Maar de mensen doen dat uiteindelijk ook zo: als je vaak roddelt en tekeergaat en klaagt, zien zij jou ook door andere ogen. In die zin lijkt hun oordeel op dat van God.

Daarna gaat het over die beroemde balk in je eigen oog en de splinter in andermans oog. Als ex-timmerman zal Jezus hier wel het een en ander in hebben meegemaakt. Maar weer gaat het dus vooral over naar jezelf kijken. Niet mopperen op anderen, want je bent zelf ook te bemopperen.

Jezus zegt dus niet dat er geen fouten zijn. Nee, die splinter zit er gewoon en die balk ook. Er bestaat zoiets als falen en tekort schieten. De vraag is alleen waar je mee bezig gaat, andermans fouten of die van jezelf. Veroordelen is dus alleen ongezond als je jezelf ontziet en niet strenger dan anderen benadert. Verbeter de wereld begin bij jezelf, zeg maar.

Dat vind ik mooi aan Jezus. Hij is niet zo naïef dat hij elk veroordelen maar afschrijft. Iedereen oordeelt voortdurend, dat weet hij ook wel. Er is zoiets als falen, zonde, stommiteiten. De enige vraag is waar je je energie vooral aan besteedt: aan andermans zonde of die van jezelf?

Videoclip

Waarom is labelen juist goed

Bekijk de hele serie